Η αποκαταστατική δικαιοσύνη είναι μια προσέγγιση της δικαιοσύνης που εστιάζει στις ανάγκες και τα δικαιώματα των θυμάτων, στα κίνητρα των παραβατών και στο ρόλο της τοπικής κοινότητας. Διευκολύνει μια προληπτική διαδικασία για την πρόληψη της βλάβης καθώς και τη διασφάλιση ότι οι άνθρωποι είναι υπεύθυνοι για τις επιλογές και τις ενέργειές τους και ότι μπορούν να θεωρηθούν υπεύθυνοι για αυτές. Η Αποκαταστατική Δικαιοσύνη είναι μια διαδικασία κατά την οποία το παιδί δράστης, το θύμα (μόνο με τη συγκατάθεσή του) και, όπου χρειάζεται, άλλα άτομα και μέλη της κοινότητας συμμετέχουν ενεργά μαζί στην επίλυση θεμάτων που προκύπτουν από το αδίκημα.
Πολλές χώρες στην Ευρώπη είναι ακόμη αρχάριες όσον αφορά στην εφαρμογή της Αποκαταστατικής Δικαιοσύνης ως μηχανισμού επίλυσης συγκρούσεων σε υποθέσεις που σχετίζονται με παιδιά θύματα. Οι διαδικασίες αποκαταστατικής δικαιοσύνης βρίσκονται στο πρώιμο στάδιο ανάπτυξής τους σε πολλές χώρες και οι κρατικοί και μη κρατικοί επαγγελματίες πρέπει να αναπτύξουν τις ικανότητές τους σχετικά με το πώς και πότε θα υιοθετήσουν τις προσεγγίσεις και τους μηχανισμούς της. Παρά τις προφανείς και αναμφισβήτητες εθνικές ιδιαιτερότητες, υπάρχει ένας αναγνωρίσιμος βαθμός σύγκλισης μεταξύ των συστημάτων στη Δυτική, Κεντρική και Ανατολική Ευρώπη. Παρόλο που σημειώθηκαν σημαντικές μεταρρυθμιστικές πρόοδοι στην Αλβανία, για παράδειγμα, και η ισχύουσα νομοθεσία της αναγνωρίζει αποκαταστατικές προσεγγίσεις όπως η διαμεσολάβηση ή ποινές που αφορούν σε κοινωφελή εργασία, στις περισσότερες περιπτώσεις αυτές δεν χρησιμοποιούνται αρκετά και επικρατούν άλλες κυρώσεις.
Επιπλέον, οι απόψεις των παιδιών και των νέων δεν λαμβάνονται υπόψη για τη λήψη αποφάσεων για θέματα που τα αφορούν. Οι φωνές τους πρέπει να ακουστούν και να τους δοθούν περισσότερες ευκαιρίες για να ανταλλάσσουν εμπειρίες και απόψεις για την ανάπτυξη μετασχηματιστικών πολιτικών και προγραμμάτων που σχετίζονται με τη δικαιοσύνη για τα παιδιά.
Σε αυτό το πλαίσιο, το i-RESTORE προσέφερε ευκαιρίες στους επαγγελματίες να μάθουν ο ένας από τον άλλον και επιχείρησε να διασφαλίσει ότι η δικαιοσύνη σέβεται πλήρως τα δικαιώματα των παιδιών θυμάτων. Αυτό το έκανε χρησιμοποιώντας μια ολιστική και συμμετοχική προσέγγιση.
Ο κύριος στόχος του i-RESTORE ήταν να προωθήσει τη χρήση της Αποκαταστατικής Δικαιοσύνης (RJ) σε υποθέσεις που αφορούν παιδιά-θύματα, βελτιώνοντας τις γνώσεις των φορέων σχετικά με την φιλική στα παιδιά - Αποκαταστατική Δικαιοσύνη και δίνοντας τη δυνατότητα στα παιδιά να ασκούν συνηγορία για την προστασία των παιδιών θυμάτων.
Το i-RESTORE επιδίωξε:
Να προσδιορίσει τα κενά και τις συνέργειες σε σχέση με την εφαρμογή της Αποκαταστατικής Δικαιοσύνης σε περιπτώσεις που αφορούν σε παιδιά θύματα, διενεργώντας μια συγκριτική ανασκόπηση των ισχυόντων νόμων, πολιτικών, στρατηγικών, πρακτικών, ικανοτήτων, ερευνών και πρωτοβουλιών που σχετίζονται με αυτή στις χώρες-στόχους, προκειμένου: α. υπογραμμιστούν τυχόν ανακολουθίες με τα διεθνή και ευρωπαϊκά πρότυπα και τις πρακτικές που ισχύουν για την προστασία των δικαιωμάτων των παιδιών-θυμάτων· β. επισημανθούν οι ευκαιρίες και οι υφιστάμενες βέλτιστες πρακτικές που αφορούν στα παιδιά-θύματα· και γ. να υπάρξει μια σαφέστερη εικόνα για το ποιες πληροφορίες έχουν κοινοποιηθεί στους υπεύθυνους χάραξης πολιτικής και τους επαγγελματίες, και πώς μπορούμε να αξιοποιήσουμε τις υπάρχουσες πρωτοβουλίες για την υποστήριξη της ΑΔ.
Να συλλεχθούν πληροφορίες από υπεύθυνους χάραξης πολιτικής και επαγγελματίες της ποινικής δικαιοσύνης για το επίπεδο κατανόησής τους σχετικά με τη θέση των παιδιών θυμάτων στην ΑΔ.
Να ενδυναμωθούν τα παιδιά ώστε να συνηγορήσουν για την καλύτερη προστασία των παιδιών-θυμάτων στην ΑΔ, συμπεριλαμβανομένων περιπτώσεων που σχετίζονται με αναδυόμενες μορφές παιδικής κακοποίησης και βίας που διαπράττονται στο διαδίκτυο και μεταξύ συνομηλίκων.
Να αναπτυχθούν τα υπάρχοντα δυναμικά και να προωθηθεί η αμοιβαία μάθηση μεταξύ των εθνικών υπευθύνων χάραξης πολιτικής και των επαγγελματιών της ποινικής δικαιοσύνης για την εφαρμογή προσεγγίσεων και μηχανισμών ΑΔ φιλικών προς τα παιδιά-θύματα, μέσω εκπαιδευτικού υλικού για δια ζώσης και ηλεκτρονική μάθηση.
Να αυξηθεί η ευαισθητοποίηση γύρω από τις φιλικές στο παιδί προσεγγίσεις της ΑΔ σε περιπτώσεις που αφορούν παιδιά θύματα, μέσω εκστρατειών, γραπτού και οπτικοακουστικού υλικού που παράγεται με παιδιά ηλικίας 12-18 ετών και μέσα από διάφορες εκδηλώσεις με στόχο τη συνηγορία.
Δραστηριότητες
- Ανασκόπηση γνώσεων/πρακτικών/ικανοτήτων στην Αποκαταστατική Δικαιοσύνη και τα παιδιά θύματα.
- Διαβουλεύσεις με φορείς χάραξης πολιτικής και επαγγελματίες για την Αποκαταστατική Δικαιοσύνη και τα παιδιά θύματα.
- Διαβουλεύσεις με παιδιά για τη συμμετοχή τους στην παροχή συμβουλών για την Αποκαταστατική Δικαιοσύνη και τα παιδιά θύματα.
- Προσαρμογή της ηλεκτρονικής μάθησης και του εκπαιδευτικού υλικού για δια ζώσης μάθηση γύρω από την Αποκαταστατική Δικαιοσύνη.
- Εκπαίδευση για επαγγελματίες και παιδιά σχετικά με την Αποκαταστατική Δικαιοσύνη και τα δικαιώματα των παιδιών θυμάτων.
- Εθνικές εκστρατείες ευαισθητοποίησης και εκδηλώσεις υπεράσπισης με γνώμονα τα παιδιά για την Αποκαταστατική Δικαιοσύνη και τα παιδιά θύματα.
Είδος και αριθμός ατόμων που επωφελούνται από το έργο
- 1000 παιδιά στην Αλβανία, την Ελλάδα και τη Ρουμανία, εκ των οποίων 30 από Συμβουλευτικές Επιτροπές για Παιδιά.
- 90 εθνικοί υπεύθυνοι χάραξης πολιτικής που αναπτύσσουν πολιτικές που επηρεάζουν τα παιδιά.
- 5000 επαγγελματίες και ιδιώτες σε όλη την Ευρώπη για ευαισθητοποίηση.
- 3000 άτομα γενικού κοινού.
Εταίροι:
- European Forum of Restorative Justice (EFRJ)
- Restorative Justice Netherlands
- Terre des hommes Romania
- Terre des hommes Hellas
Το i-RESTORE συγχρηματοδοτήθηκε από το Πρόγραμμα Δικαιοσύνης της Ευρωπαϊκής Ένωσης
